(vrij naar Weggeman)
In de landelijke dagbladen duiken in de aanloop naar het uitbrengen van nieuwe verkiezingsprogramma’s de pleidooien weer op voor het dienstverband van medisch specialisten in het ziekenhuis. Indachtig de opvatting van Mathieu in zijn spraak- en smaakmakende boek “Leidinggeven aan professionals: NIET doen”, wil ik graag kort uitleggen waarom die opvatting ook geldt voor het loondienstverband van medisch specialisten in ziekenhuizen.
Het is eigenlijk wel interessante dat deze discussie in een ‘golfpatroon’ telkens weer oplaait. Nog interessanter is dat de tussenliggende ‘stille’ periodes kennelijk steeds lang genoeg zijn om de vorige te vergeten.
Medisch specialisten in loondienst om kosten te beheersen, zoals verschillende politieke partijen betogen? Dan neem ik je graag even terug in de geschiedenis naar de oprichting van twee ziekenhuizen waarvan de medisch specialisten allen in volledig loondienst waren. Dat waren in de jaren 70 en 80 achtereenvolgens het Slotervaartziekenhuis in Amsterdam én het toenmalige Zuiderzeeziekenhuis in Lelystad.
Het Slotervaartziekenhuis slaagde er vanaf de oprichting midden jaren 70 in om zelfs bij de toenmalige strakke financiële regelgeving, in de jaren 70 en 80, structureel meer uit te geven dan volgens die regels was toegestaan. Dat is nooit meer veranderd. Ook na invoering van de budgettering van ziekenhuizen bleven de tekorten structureel. Het resultaat is bekend. Verklaring: geen enkel bestuur, en dat zijn er in 40 jaar veel geweest, kon die medische staf ‘verleiden’ om een vergelijkbaar volume aan zorg, in behandelde patiënten, te realiseren als vergelijkbare ziekenhuizen. De kosten waren wel structureel hoger, onder andere omdat er juist meer zorg per behandelde patiënt werd geleverd, waardoor de tekorten zich opstapelden.
In het Zuiderzeeziekenhuis, dat eveneens van de start in 1989 financieel problemen kende, moest het dienstverband voor alle medisch specialisten al snel worden losgelaten. Al spoedig na de oprichting bleek dat in bepaalde disciplines medisch specialisten niet in dienstverband wilden werken. Toch bleef daar ook na de fusie met het kleinere Dr. Jansenziekenhuis (met vrijgevestigd medisch specialisten) in Emmeloord tot de IJsselmeer ziekenhuizen een substantieel deel van de staf in loondienst. Ook daarvan in het resultaat bekend.
Al vanaf begin jaren 90 (zie Medisch Contact van 30 april 1993) pleit ik ervoor om het ziekenhuis ‘van de dokters’ te maken. Zoals ook organisaties van accountants, advocaten, architecten en consultants van die professionals zijn. Lees in deel 3 van mijn boek “Hoe dokters beter kunnen worden” hoe daarmee de optimale synergie tussen professie en organisatie kan worden gecreëerd.