Als vijftiger in de zorg raakt dit boek van Laurens Baas me flink. Mijn loopbaan in de zorg heeft een aantal fasen doorgemaakt waardoor ik bijzonder doordrongen ben van wat dit boek te bieden heeft. De eerste fase in mijn werkzame bestaan is die van de betovering door allerlei elementen van het werk. De emoties met patiëntenzorg, het plezier van beheersing van techniek, het leren stellen van de goede vragen en het succesvol leren uitvoeren van onderzoek. De tweede fase is die van het tevergeefs proberen vast te houden aan de initiële betovering, gevolgd door een speurtocht naar mezelf en naar inspiratiebronnen die bij mezelf passen. Dan het gaan van een eigen weg en het conflict met de routines van de omgeving. De derde fase gaat die zijn van overdracht van werk en posities aan de opvolgers.
Dit boek gaat voor mij vooral over de tweede fase. De zoektocht naar mezelf, het maken van belangrijke keuzes, het leven en samenwerken met mijn disciplinerende werkomgeving. Zolang het lukt om inspiratiebronnen te vinden, ben ik niet al te kwetsbaar. Als dat niet lukt, door gebrek aan creativiteit of mogelijkheden of wanneer de omgeving als een keurslijf om me heen zit en me in een onmogelijke routine dwingt, dan voel ik de kwetsbaarheid groeien. Een kwetsbaarheid die ik in veel collega’s herken. Een kwetsbaarheid die tot burn-out kan leiden. Een kwetsbaarheid die men nogal eens probeert te bestrijden door werkroosters aan te passen en reglementen te maken over hoe we samen moeten leven. Oplossingen die niet raken aan de kern: Hoe blijf ik geïnspireerd en betoverd? Hoe zorg ik er voor dat ik fluitend naar mijn werk ga?
Wat heeft dit boek dan te bieden?
Deel 1 heeft als titel: “Onkruid wieden in je hoofd”. Laurens Baas legt met veel ervaring en kennis van zaken in eenvoudige termen uit hoe je aan zelfzorg kunt doen. Zonder zweverig te worden, legt hij uit hoe je weer regie kunt krijgen over je eigen welbevinden. Hij lardeert die uitleg met sprekende voorbeelden uit de praktijk. Zelfzorg is tot nu toe een vergeten onderwerp in de specialisten opleidingen, en ook in menige praktijk is daar bar weinig aandacht voor. De keuzes die in dit boek gemaakt zijn om aan de lezer voor te leggen, zijn heel goed gemaakt. Dit is de kern. Deze tools wil je ter beschikking hebben om mentaal gezond en krachtig je loopbaan te bewandelen. Met een aantal van deze methodieken was ik bekend, maar bijvoorbeeld de kunst van ‘Kaizen’ was nieuw voor me en aanleiding om er meer van te lezen. Dit boek brengt heel waardevolle inzichten op eenvoudige wijze dichtbij.
Deel 2 gaat over sociale effectiviteit. Toen ik in mijn maatschap kwam werd me door menigeen duidelijk gemaakt dat ik hier een werkhuwelijk sloot. Al doende zag ik voorbeelden van sociaal heel effectieve collega’s en hoe voorspoedig zij zich door hun werkomgeving bewogen. Minder sociaal effectieve collega’s zag ik pijn lijden. Ik was steeds erg geïnteresseerd in de vraag hoe je sociale effectiviteit kunt laten groeien en las er literatuur over en hield workshops over het bewerkstelligen van gewenste veranderingen en over onderhandelen. Opnieuw wist Laurens me te verassen met een uitstekende keuze van visies en methoden rond sociale effectiviteit. Niets te veel en precies dat wat de kern is van wat je moet weten over dit onderwerp om jezelf binnen je groep naar een effectiever functioneren te brengen.
Deel 3 gaat over de ziekenhuisorganisatie. Hoe je van allergie voor allerlei externe systemen tot synergie met de organisatie komt. Menige criticaster zal lachend zeggen dat synergie met zijn organisatie onmogelijk is. Ik ben ik mijn workshops veel van deze cynisch geworden collegae tegen gekomen. Toch waren die wel te vangen voor een verfrissende visie of aanpak om er iets beters van te maken. Ook deze collegae zou ik op het hart willen drukken: of je het gelooft of niet, met dit boek in de hand is er veel meer mogelijk dan je ooit gedroomd had!
Fedde Scheele